چوب راش چیست و چه کابردی در صنایع چوبی دارد؟

در  رابطه با صنایع و مشاغل چوبی، راش جزو اولین متریال‌هایی است که به ذهن می‌رسد. چوب راش از پر استفاده‌ترین انواع چوب در دنیای امروزی است و در هر حوزه‌‌ای که فکرشو بکنیم کاربرد داره. از این چوب در انواع مشاغل و لوازم مانند طراحی دکوراسیون؛ تولید مبلمان ال، راحتی و کلاسیک، کابینت، قاب عکس، سقف چوبی، میز اداری و کفش پوش‌های چوبی و… اسفتاده میشه.

حال این سوال‌ها برای ما پیش میاد که این نوع چوب دقیقا چه جنسی داره و درختش چه ویژگی‌هایی داره؟ با ما همراه باشید که در ادامه این مقاله بطور کامل با این چوب و ویژگی‌هایش آشنا می‌شویم.

معرفی چوب راش

چوب راش (Beech wood) از درخت راش تهیه شده. این درخت در کشور‌های ترکیه، گرجستان، روسیه، آلمان و مناطق شمالی ایران روییده میشه. البته باید گفت عموما چوب‌های راش در ایران از کشورهای گرجستان و ترکیه تامین میشه. چون طی طرح استراحت جنگل، برداشت این چوب در جنگل‌های کشور ممنوع شده.

این نوع درخت، گونه‌های متنوعی داره و بافت متراکم از ویژگی‌های اصلی چوب این درخت هست. استحکام بالا و عمر طولانی این نوع چوب به شکلیه که در برابر حشرات چوب خوار مانند موریانه مقاومت زیادی داره. حالا شاید از خودمون بپرسیم که این چوب چه رنگی است؟ 

رنگ راش روشن است و می‌توان گفت کرم رنگی‌ست که به قرمز متمایل است. از اونجایی که این چوب کیفیت بالایی داره و مستحکمه، در صنایع مختلفی مثل کابینت سازی، ساخت انواع پارکت و دیوار پوش، نرده‌های چوبی، روکش چوبی و مبلمان چوبی استفاده میشه.

یکی از فراوان‌ترین استفاده‌های این چوب، در صنعت مبلمان است. این چوب در تولید مبلمان کلاسیک و سلطنتی که نیاز به منبت کاری دارند، بیشتر استفاده میشه.

آشنایی با درخت راش و تاریخچه آن

درخت راش از خانواده فاگاسه (Fagaceae) است. این درخت به خاطر ویژگی‌های جالب و خاصی که داره نسبت به سایر درخت‌ها متمایزه. درخت راش بسیاز زیباست و از نوع درخت‌هایی است که منظره‌ و محیطی جذاب و چشم نوازی به وجود میاره.

اسم علمی این درخت Fago است که برگرفته از زبان یونانی و به معنای خوراکی است. حالا شاید برامون عجیب باشه که چرا بهش میگن خوراکی؟ خب به این خاطر که به دانه‌های خوراکی درخت راش اشاره داره. گونه‌ راش مختلف بوده، به طوری که 650 الی 900 گونه از این درخت وجود داره.

درخت راش جلگه پسند نیست و در ارتفاع بیش از 2000 متری سطح دریا رشد میکنه. نوع این درخت به شکلی است که با هوای خیلی سرد یا گرم سازگار نیست و شرایط مناسبی برای رشد نداره. درخت راش 250 سال عمر می‌کنه و حداکثر ارتفاعش حدود 35 متر و قطرش 2.5 متر است.

نماد و تاریخچه درخت راش

در اروپا از درخت راش به نماد خواندن و دانش یاد می‌کنند. همچنین راش نمادی از ارتباط با نیاکان و گذشتگان است. در اساطیر قدیمی از درخت راش به عنوان ملکه درخت‌ها یاد می‌کردند. این درحالی است که از درخت بلوط نیز به عنوان شاه یاد می‌کردند. 

شواهد زیست جغرافیایی نشان می‌دهد که درخت راش اروپایی تا 4000 سال قبل از میلاد وجود داشته است. دانشمندان حدس می‌زنند این درخت توسط انسان های عصر حجر معرفی شده است. در آن زمان نیز از میوه این درخت به عنوان منبع غذایی استفاده می‌کردند. 

ویژگی‌های خاص چوب راش

راش بیشتر در تولید مبلمان دارای منبت، انحنا و شکل خاص استفاده میشه. این چوب قابلیت چکش کاری و تراشیدن داره. از راش برای تولید و ساخت صندلی، کابینت و کفپوش نیز استفاده میشه. از اونجایی که این چوب چگالی زیادی داره، بافت بسیار متراکمی داره و در برابر خراشیدن و فشار نسبت به سایر چوب‌ها مقاوم‌تره.

وزن چوب راش چقدر است؟

همون طور که در بالاتر اشاره کردیم، چوب راش تراکم بالایی داره. چگالی این چوب برابر با 700 تا 900 کیلوگرم بر متر مکعب است. به این معنی که یک دسته الوار راش با طول یک متر، عرض یک متر و ارتفاع یک متری، حدود 900 کیلوگرم وزن داره. یعنی یک مکعب ۱*۱*۱ متر راش حدود یک تن وزن داره. پس با این حساب راش چوب سنگینی است.

همین سنگینی و چگالی بالا باعث میشه تا راش، گزینه مناسبی برای سازه‌های چوبی باشه. چون وزن زیادی رو تحمل می‌کنه. این رقم در مقایسه با چوب بالسا (یکی از گونه‌های نراد یا روسی) که 110 کیلوگرم بر متر مکعب وزن داره، یا گردوی سفید که 320 کیلوگرم بر متر مکعب است، قابل‌ مقایسه است.

رنگ چوب راش

رنگ این چوب کرم مایل به قرمز است و جزو چوب‌های سنگین و نیمه سنگین با چگالی 700 تا 900 کیلوگرم بر متر مکعب دسته بندی میشه. این چوب بافت بسیار مستحکم و یکنواختی دارد که آن را جزو خوش کارترین چوب‌های ایران کرده است. انواع رنگ چوب بر روی راش قابل اجراست. از خودرنگ و عسلی روشن تا فندقی و ونگه.

مقاومت و استحکام راش در برار فشار به این خاطره که درخت راش سرعت رشد کندی داره. هر چقدر رشد درخت کندتر باشه، چوب اون محکم‌تره. سرعت خشک شدن چوب هم بر روی استحکام اون تاثیر گذاره. چوبی که به طور طبیعی خشک بشه مقاومت بالاتری داره اما چوب‌هایی که بصورت صنعتی در خشک کن قرار می‌گیرند، سریع‌تر خشک می‌شوند و همین موضوع باعث مقاومت کمتر چوب میشه.

کاربرد‌های راش در صنعت چوب

راش در روند برش کاری خیلی انعطاف پذیر است و با وجود سنگینی متوسط، از بهترین چوب‌ها برای صنعت مبلمان به حساب میاد. بافت مناسب این چوب برای منبت کاری عالیه.

از راش برای ساخت خونه و کلبه‌های چوبی استفاده میشه. در دروان باستان، مردمان هند و اروپایی از پوست درخت راش برای نوشتن استفاده می‌کردند. این چوب در ساخت آلات موسیقی هم استفاده میشه. از ترکیب چوب راش، افرا و توسکا به دلیل تُناژ رنگی زیبایی که ایجاد می‌کنند، در کنار هم و برای ساخت درام استفاده میشه.

به طور کلی این چوب برای طراحی و ساخت نماهای داخلی، پلکان و کفپوش پارکت، تولید ابزار و وسایل خانگی، مدل‌سازی، ساخت پیانو و انواع اسباب بازی به کار میره. علاوه بر این، از این چوب به طور سنتی برای پخت انواع ماهی دودی استفاده می شود؛ زیرا این چوب به خوبی می‌سوزد.

انواع چوب راش

تمام درخت‌های راش در دنیا یک شکل و یک رنگ نیستند. گونه‌های متنوعی از درخت راش در دنیا وجود دارد که هر کدام از آنها خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فرد خودش را دارد. این ویژگی‌ها با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه، جنس خاکی که در آن منطقه وجود دارد و … متفاوت است. در ادامه انواع چوب رو به طور مختصر معرفی می‌کنیم.

چوب راش ایرانی

راش ایرانی بافت‌های ریزی داره اما میزان رطوبت‌اش مثل چوب‌های راش خارجی کافی نیست و به همین دلیل بسیاری از تولید کنندگان ترجیح میدن تا از نمونه‌های خارجی استفاده کنند. همچنین راش‌های خارجی در تولید، ضایعات کمتری تولید می‌کنند و از طرفی مقاوم‌تر هستند. این درخت در مناطق شمالی ایران رشد میکنه. اما به دلیل طرح استراحت جنگل، برداشت راش این ناحیه ممنوع است. 

چوب راش ترکیه

کشور ترکیه در صنایع چوبی و تولید مبلمان راحتی و کلاسیک بسیار پیشرفته است. راش‌های وارداتی ترکیه به دلیل فراوری بهتر و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته‌، کیفیت بالایی دارند. اگر در ایران به دنبال راش ترکیه‌ای باشیم، می‌تونیم اون رو به راحتی پیدا کنیم. این چوب از لحاظ ظاهری چیزی شبیه پلمایر آلمان می باشد با این تفاوت که کیفیت پلمایر آلمانی بهتری است.

چوب راش گرجستانی

راش گرجستان بیشتر برای ساخت کلاف مبل، میز و پنچره استفاده میشه. اصلی‌ترین ویژگی این چوب، قطرش است. قطر زیاد باعث میشه که الوار‌های بزرگ‌تری به دست بیاد. به همین دلیل بسیار مقرون به صرفه است. راش گرجستانی برای نجار‌ها گزینه‌ی خوبی به حساب میاد. درخت راش گرجستان معمولا در محیط کنترل شده رشد پیدا میکنه و در ابعادی مشخص و رطوبتی کمتر وارد ایران میشه.

چوب راش آمریکایی

 چوب راش آمریکایی و یا (Fagus grandifolia) بیشتر در اطراف منطقه Great Lakes در آمریکای شمالی رشد می‌کنند. از این جنگل‌ها در قرن‌های گذشته  برای ساخت مبلمان و کف‌پوش استفاده میشد. درختان راش آمریکایی معمولا تا ارتفاع ۲۲ متر رشد می کنند. اما همانطور که گفتیم فاکتور‌هایی زیادی وجود داره. ممکن است بعضی از این درخت‌ها در شرایط مختلف به ۳۶ متر هم می‌رسند.

مقایسه چوب راش با دیگر چوب‌ها

در این قسمت قصد داریم چوب راش را با چوب‌های دیگر مقایسه کنیم. راش، چوبی نیمه سنگین با استحکام و سختی بالا است که در ساخت مبلمان، وسایل چوبی، پارکت، قالب‌های صنعتی و غیره کاربرد دارد. در ابتدا ویژگی‌های هر یک از این چوب‌ها را بررسی می‌کنیم. سپس، با توجه به این ویژگی‌ها، شباهت‌ها و تفاوت‌های بین این چوب‌ها را مشخص می‌کنیم.

چوب گردو بهتره یا راش؟

راش دو برابر سنگین‌تر از چوب گردو است. اما نسبت به گردو، در منبت کاری و شکل دهی بسیار خوش تراش‌تر است. چوب گردو بافت زیبایی داره و یکنواختی چوب راش رو نداره. در حین تراش دادن و کار با چوب گردو با گره‌های بیشتری مواجه میشیم.

چوب گردو تنوع بسیار زیادی داره و بیش از ۳۰۰ طیف رنگی از کرم روشن تا قهوه‌ای تیره در این چوب وجود داره. با توجه محل رشد و ارتفاعی که در آن رشد میکنه، کیفیت چوب تفاوت‌های زیادی داره. به طور کلی مبلمان ساخته شده از چوب گردو کیفیت بهتر و قیمت بالاتری نسبت به راش داره.

چوب راش بهتره یا چوب روس؟

چوب روسی یا نراد بسیار نرم‌تر و سبک‌تر از راش است. از نظر کیفی، چوبی نرم است و مناسب کارهای ساده چوبی است. وزن چوب روسی هفت برابر کمتر از چوب راش است. از نظر قیمتی، این چوب جز پرفروش‌ترین انواع چوب است و قیمتی پایین داره.

اما در عوض چوب روسی بسیار سبک، نرم، رنگ پذیر و ضد موریانه است. بافت این چوب زیباست و رگه‌ها و گره‌های جذابی داره. در حالی که راش، بافت بدون گره و یکنواختی داره. به همین دلیل، چوب روس در بسیار از نجاری‌ها مخصوصاً در مناطق شمالی ایران به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیره.

قیمت چوب راش در ایران

اما درخت راش در گونه‌های مختلفی وجود داره و قیمت هرکدام با توجه به کیفیت اون متفاوت است. با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و تورم شدید، قیمت هر متر مکعب چوب راش وارداتی ۵۰ میلیون است. این چوب در ۳ درجه کیفیتی وجود داره و قیمتی که گفتیم میانگین قیمت بهترین گونه‌ی این چوب است.

خلاصه‌ای از آنچه که درباره‌ی چوب راش گفتیم

Beech Wood یا راش از درخت راش تهیه شده. گونه‌‌های این نوع درخت خیلی متنوع است. این چوب جدا از بافت متراکم، استحکام بالا و عمری طولانی‌ داره. رنگ راش، کرم متمایل به قرمز است. از اونجایی که کیفیت فوق العاده‌ خوبی برای منبت‌کاری داره، در صنایع مبلمان بسیار پر کاربرد است.

چوب راش نسبت به سایر چوب‌های موجود در بازار، قیمت بالایی داره. اغلب از این نوع چوب به جای چوب‌های گران قیمتی مثل ماهون، افرا و گردو استفاده میشه. رنگ طبیعی و اصلی راش روشن است. اما معنیش این نیست که فقط یک نوع راش داریم.

چوب‌های راش گرجستانی، ترکیه‌ای، ایرانی، آلمانی، آمریکایی و اوپایی از انواع چوب‌هایی هستند که کیفیت و ویژگی متفاوتی دارند. درخت راش ایرانی، در مناطق شمالی رشد میکنه اما مدت زیادی است که به خاطر طرح استراحت جنگل، فرد یا سازمانی حق بهره‌برداری از این درخت رو نداره.

در ادامه با تعدادی از جدیدترین مبلمان راحتی شرکت رویال مبل آشنا بشیم. برای دیدن تصاویر بیشتر هر محصول و دسترسی به اطلاعات فنی کالا بر روی تصویر هر محصول کلیک کنید.

این مقاله‌ در آذر ماه ۱۴۰۲ بروزرسانی شده. منتظر آپدیت بعدی در طی ماه‌های آینده باشید.